Eppo Leon is schrijver. Hij leeft teruggetrokken in een hutje in de verlaten bergen van Costa Rica om zich aan de literatuur te wijden. Veel meer informatie geeft uitgeverij Atlas Contact niet prijs over deze mysterieuze auteur. Met zijn debuut Klimaatcantate schreef Eppo Leon een ambitieuze totaalroman waarin hij maatschappelijke thema’s als klimaatverandering verbindt met muziek en kunst.
De Kring
De roman bestaat uit vier delen en speelt zich af tussen 1972 en 2051. In het eerste deel maak je kennis met drie personages die hun stempel blijven drukken op het verhaal. Ernest is een succesvol componist en womanizer in hart en nieren. Hij componeert ‘conceptuele muziek’ en voelt zich verheven boven alles en iedereen. Zijn vriend, columnist Adam, raakt in de ban van een rapport van de Club van Rome over de impact van de economische groei op het milieu. In kunstenaarssociëteit De Kring ontmoeten ze sopraan Pauline. Beide heren beginnen een verhouding met de jonge vrouw.
“Zoals je in de liefde een nieuw lichaam leerde kennen, leerde je in de vriendschap een nieuw brein kennen – de manier waarop iemand denkt is even uniek als de manier waarop iemand bemint.”
Klimaatmessias
Eind jaren 80 strijdt Pauline’s dochter Quinta samen met haar vriend Roderik op de Rainbow Warrior, het Nederlandse vlaggenschip van Greenpeace, tegen de walvisjacht. Wanneer ze worden gevangengenomen door het Sovjetregime neemt hun leven een drastische wending. Quinta gaat samen met Roderik het gevecht aan tegen de klimaatverandering. Ze profileert zich als klimaatmessias, steelt een vertrouwelijk rapport over het broeikaseffect uit de kantoren van Shell, speecht op de klimaattop in Rio in 1992 en wordt wereldberoemd als ze president Bush tot de orde roept. In 2018 vraagt Quinta aan de Zweedse Greta Thunberg, waarin ze haar jongere zelf herkent, om haar op te volgen als leider van de Environmental Youth Organization.
“De wereld bleef soms halsstarrig in oude gewoontes volharden. Zelf was ze een voorstander van zo veel mogelijk verandering, maar de meeste mensen klampten zich aan het bekende vast. Dat zorgde voor een maatschappelijke traagheid. Collectief was de mens onvoldoende wendbaar om tijdig van richting te kunnen veranderen en daarom koersten we nog immer op het noodlot af, zelfs nu we er ons bewust van waren.”
Feiten en fictie
In Klimaatcantate mixt Eppo Leon feiten en fictie tot een uniek geheel. Naast de vijf hoofdpersonages introduceert hij een rits beroemde nevenpersonages zoals Harry Mulisch, Michail Gorbatsjov en Greta Thunberg. Stilistisch is Klimaatcantate geen hoogvlieger. De sterkte schuilt vooral in de meesterlijk geconstrueerde plot waarin Leon alle verhaallijnen mooi laat samenvloeien. De roman bevat echter tal van vreemde kronkels, wat niet echt bijdraagt tot de geloofwaardigheid van het geheel. De lange dialogen in het Engels en Duits zullen wellicht heel wat lezers afschrikken. Bovendien wekken de personages weinig sympathie op, waardoor het niet altijd evident is om je in te leven in het verhaal. Op het einde, in de verpletterende finale, krijgt ook de schrijver zelf een rolletje in het boek.
“Vreemd eigenlijk, hoe schoonheid te vinden was in verdriet en teleurstelling en rouw. Alsof mineur mooier is dan majeur. Wellicht werd geluk overschat, ging het daar in het leven niet primair om. Het geluk hield je aan de oppervlakte, terwijl het verdriet je de diepte in trok. En in de diepte vond je mogelijk een grote rijkdom; als je mazzel had tenminste, want het was ook gevaarlijk daar beneden.”
Tragikomische totaalroman
Eppo Leon schreef met Klimaatcantate een tragikomische totaalroman over liefde, vriendschap, muziek, kunst, ouderschap en klimaatverandering. Het eindresultaat is een origineel en intrigerend verhaal over ambitie en doorzettingsvermogen, of het gebrek daaraan. Over de tragiek van het ouder worden en de vergankelijkheid van het leven en de kunst. Je kunt Klimaatcantate lezen als een satire op De Ontdekking van de hemel van Harry Mulisch of als een postmoderne metaroman over de staat van onze wereld. Het is in elk geval duidelijk dat deze schrijver bruist van de goede ideeën. De compositie van het boek is indrukwekkend, de uitwerking is niet overal even geslaagd. Toch is Klimaatcantate een ingenieus debuut, een tour de force die je als lezer vaak weet te verrassen.
“Wat de liefde betreft zag ze in Quinta veel van zichzelf terug. Allebei waren ze vooral op hun eigen leven gericht en absoluut niet bereid zich voor een man weg te cijferen. Allebei hadden ze niet zoveel met kinderen. Je zou het egoïstisch kunnen noemen, maar Pauline sprak liever over spiritueel realisme – over je blik verruimen in plaats van vernauwen. Het maakte je autonoom maar ook eenzaam.”
2023 – Atlas Contact – 352 blz.