Gert-Jan van den Bemd (1964) is een Nederlandse schrijver, beeldend kunstenaar en wetenschapsjournalist. Hij won verschillende prijzen in Vlaanderen en Nederland met zijn korte verhalen, essays en poëzie. In 2018 debuteerde hij als romanschrijver met De verkeerde vriend, een jaar later volgde zijn tweede roman Na de val. In het voorjaar van 2022 verscheen Branco & Julia, een boeiende roman waarin beeldende kunst en literatuur elkaar ontmoeten.
Rommelmarkt
In het eerste deel van het boek maak je kennis met de twee protagonisten in hun thuisland Portugal. Branco is een wat oudere, welgestelde antiekhandelaar, Julia een jonge, talentvolle kunstenares. Hun wegen kruisen elkaar als ze op de Feira da Ladra (een grote rommelmarkt in Lissabon) een oude doos met foto’s ontdekken waarop steeds dezelfde mysterieuze vrouw staat afgebeeld. Branco droomt ervan een roman te schrijven en hij ziet de foto’s als een onmisbare inspiratiebron. Julia wil ze gebruiken voor een reeks portretschilderijen met de vrouw in de hoofdrol.
“Nu was er geen excuus meer. Ik had de tijd, ik had de materialen, niets hield me meer tegen om te gaan schrijven. Er was maar één bezwaar: ik ontbeerde een ongelukkige jeugd, een zwaar leven vol ellende en verdriet, of een onbereikbare liefde. Ik moest het zien te stellen zonder schrijversgoudmijn. Maar goed, ik zag wel hoe het liep.”
Zoektocht
De roman wisselt voortdurend van perspectief tussen Branco en Julia. Beurtelings vertellen ze hun verhaal. Ze komen al snel te weten dat de vrouw op de foto’s Yvette heet en uit de buurt van Parijs afkomstig is. Het leven van Yvette prikkelt hun nieuwsgierigheid. In het tweede deel van het verhaal brengt de flamboyante Valério, die zich profileert als Julia’s manager, de twee hoofdpersonages met elkaar in contact. Samen met Valério reizen ze door Frankrijk en gaan ze op zoek naar de herkomst van de foto’s, een zoektocht die hen naar een klein Frans kustdorpje brengt.
“In hotels, in een vreemde omgeving, word ik altijd overvallen door een gevoel dat ik de controle verlies. Niet bij aankomst, maar bij vertrek. Het gemak waarmee ik ergens gewend raak, staat haaks op het ongemak dat ik ervaar bij het weggaan. Hechten is eenvoudiger dan loslaten.”
Oog voor detail
De sterkte van deze roman schuilt vooral in de ingenieus uitgewerkte plot. Gert-Jan van den Bemd slaagt er uitstekend in om de spanning gestaag op te bouwen. Als lezer wil je voortdurend blijven doorlezen. De auteur schrijft zeer toegankelijk. Hij hanteert een heldere, beeldende schrijfstijl, zonder veel tierlantijntjes. Hij heeft een scherp oog voor detail en werkt zijn personages heel mooi uit. Het zijn twee totaal verschillende karakters die van den Bemd op meesterlijke wijze met elkaar weet te verbinden. De roadtrip door Frankrijk is zowel een fysieke als een innerlijke zoektocht. Beide personages zoeken hun weg in het leven, ze worstelen met hun talenten en tekortkomingen, met het kunstenaars- en schrijversbestaan.
“‘De kleinste verzameling bestaat uit twee elementen,’ zei hij, opnieuw met zijn irritante laat-me-even-uitsprekentoontje. Ik kon me goed indenken waarom hij als leraar was geflopt. ‘Het vinden van een aanvulling geeft in eerste instantie een goed gevoel, want de waarde van de verzameling neemt toe. Aan de andere kant worden de twee elementen die er al waren minder bijzonder. Dat proces herhaalt zich steeds opnieuw, elke aanwinst gaat gepaard met een gevoel van verlies. Dat is de paradox van het verzamelen.'”
Pageturner
Gert-Jan van den Bemd schreef met Branco & Julia een ware pageturner die toch de nodige diepgang heeft. De auteur heeft een unieke stem. In z’n roman reflecteert hij over het schrijverschap en het kunstenaarschap. Hij biedt de lezer een boeiende inkijk in de kunstenaarswereld. Heel gepassioneerd schrijft hij over kunst en literatuur, met de nodige zelfrelativering én een behoorlijke dosis humor. Branco & Julia is een intrigerende, psychologische roman vol rake observaties en sprankelende dialogen die je van begin tot einde in spanning houdt. Een leuke kennismaking met een voor mij nog onbekende schrijver. Benieuwd naar meer!
2022 – Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij nv – 264 blz.