Gabriela García groeide op in Miami en is de dochter van migranten uit Mexico en Cuba. Van vrouwen en zout is haar debuutroman. De roman kreeg meteen lovende recensies en werd in verschillende talen vertaald. In Van vrouwen en zout duik je onder in de leefwereld van vijf generaties Latijns-Amerikaanse vrouwen. Je volgt hun strijd om te overleven in een wereld gedomineerd door mannen. Gabriela García neemt je in haar opmerkelijke debuut mee op een reis door tijd en ruimte. De roman speelt zich af tussen 1866 en 2019, in Cuba, Mexico en de Verenigde Staten.
Verhalen en antwoorden
María Isabel werkt als enige vrouw in een sigarenfabriek in het Cuba van de 19de eeuw. Ze maakt kennis met de verhalen van Victor Hugo terwijl een oorlog door het land raast. Dolores leeft anno 1959 samen met haar gewelddadige echtgenoot en twee dochtertjes, Carmen en Elena, in Camagüey. Haar man trekt de bergen in om zich aan te sluiten bij het guerrillaleger van Fidel Castro. Bij zijn terugkomst moet Dolores een harde keuze maken om haar leven te redden. Carmen en haar dochter Jeanette wonen in Miami. Jeanette kampt met een zware drugverslaving en zou graag naar Cuba reizen om haar grootmoeder Dolores te ontmoeten. In Cuba wil ze op zoek gaan naar haar roots, en naar de antwoorden die haar moeder haar niet wil geven. Tot slot is er nog het verhaal van Gloria en Ana. Moeder en dochter zijn gevlucht uit El Salvador en verblijven illegaal in de Verenigde Staten. Ze komen in een detentiecentrum terecht en worden uiteindelijk ook het land uitgezet. Samen moeten ze zien te overleven in Mexico.
“Haar moeder. Parels, sportieve pantalon, antirimpelcrème, een doosje met blanco bedankkaartjes. Altijd in balans. Altijd dat zweem van succes en zelfbeheersing dat als een vestje om haar schouders hangt. Je kijkt naar haar en je weet meteen: dit is een vrouw met antwoorden. Jeanette heeft zich vaak genoeg afgevraagd hoe zij uit zo’n vrouw voortgekomen kan zijn. Ze heeft zich vaak genoeg dankbaar gevoeld, maar zich ook gegeneerd voor haar moeder. Jeanette: altijd een vrouw op het randje van instorten. Je kijkt naar Jeanette en denkt: dit is een vrouw met verhalen.”
Hoop
Op het eerste zicht oogt het boek sterk gefragmenteerd en zelfs wat rommelig. Van vrouwen en zout is zeker geen klassieke, lineaire roman. Toch merk je al snel dat de verschillende verhalen sterk met elkaar verweven zijn. García schrijft over harde onderwerpen als intrafamiliaal geweld, seksueel misbruik en verslaving. Van vrouwen en zout is dan ook een erg aangrijpende roman. De vrouwen hebben echter allemaal iets gemeen: ze zijn niet passief, ze leggen zich niet zomaar bij hun situatie neer. Ze vechten terug. En dat geeft dit donker boek toch een sprankeltje hoop en licht.
“Dan flitst de Malecón voorbij: kalkstenen borstwering, geen opspuitende golven om de hitte te temperen. Het verwachtingsvolle optimisme van de in onderbroek geklede kinderen die hun benen over de rand van de muur laten bungelen is er niet minder om. Net zomin als dat van de twee vissers, met hun geïmproviseerde hengels. Als iets ons als volk karakteriseert, is het hoop.”
Oost west, Miami best
Gabriela García belicht in haar roman de verschillende facetten van immigratie. Ze schrijft over vervreemding en onthechting, over de zoektocht naar vrijheid en geluk. De taal is wondermooi. De auteur hanteert een literaire schrijfstijl. Het boek staat vol met prachtige beschrijvingen en metaforen. De personages zijn gelaagd, ze hebben allemaal hun sterke en zwakke punten. Met veel liefde en geduld schetst García de portretten van deze bijzondere vrouwen. Als lezer word je ook volledig ondergedompeld in de Latijns-Amerikaanse sfeer, de steden en landschappen zijn zeer mooi beschreven.
“En nu, na de inval, het bloedsinaasappelrood van een ochtend als alle andere in Miami. Natuurlijk is ze nog in Miami. Deze straten zitten haar in het bloed – de afzichtelijkheid van de pastelkleurige voorstedelijke winkelcentra, de tropische twist van elke voortkruipende seconde, elke betonnen bungalow een soort van waargemaakte Amerikaanse droom, via wat voor sjoemelhypotheek dan ook. Oost west, Miami best.”
Geslaagd debuut
Van vrouwen en zout is een geslaagd debuut dat smaakt naar meer. Gabriela García bewijst met deze originele, beklemmende roman dat ze heel wat in haar mars heeft. Ik ben fan van de gedurfde keuzes die ze maakt én vooral van haar manier van schrijven. Ze schreef een sterke roman over vrouwen, over moeders en dochters, over hun kracht en de moeilijke keuzes waar ze allen mee geconfronteerd worden. Dit is een sterk zintuiglijk boek dat je even moet laten bezinken. Een echte aanrader!
“Ik werd iemand die aan de rand van de oceaan zat, gewikkeld in handdoeken, iemand die wegzonk in suikerspinwolken of in warme regen die alles schoonwaste, of hand in hand met Mario, zacht en glad, misschien fluweel, misschien ahornsiroop.”
2021 – Uitgeverij Signatuur – 255 blz. – Vertaling: Mary Bresser