Richard Russo (1949) is een Amerikaanse schrijver. Zijn eerste boek Mohawk zag het levenslicht in 1986. In 2002 won hij de prestigieuze Pulitzer-prijs met zijn roman Empire Falls. Andere succesvolle boeken van Russo zijn Brug der zuchten en Niemands gek, verfilmd en bekroond met twee Oscars. Er is een kans uit 2019 is zijn negende roman.
Oude vrienden
Drie oude vrienden ontmoeten elkaar na vele jaren opnieuw in een vakantiehuis op het eiland Martha’s Vineyard. Lincoln, Teddy en Mickey leerden elkaar kennen aan de universiteit. Na hun afstuderen bewandelden ze, zoals dat gaat, elk hun eigen pad. Lincoln is een handelaar in commercieel vastgoed, Teddy is de eigenaar van een kleine uitgeverij en Mickey is muzikant en geluidstechnicus. Ze zijn totaal verschillend, maar in hun studententijd waren ze alle drie hopeloos verliefd op hetzelfde meisje, hun medestudente Jacy Colloway. Jacy verdween spoorloos na hun laatste gezamenlijke vakantie op het eiland. Vierenveertig jaar later zijn ze hun vriendin nog altijd niet vergeten.
“Het leven berooft je altijd van de dingen die je je niet kunt permitteren te verliezen. Hoe het wist wat je het meeste nodig had, zodat het je precies daarvan kon beroven, was een vraag voor filosofen.”
Authentiek
Russo slaagt er als geen ander in zijn personages tot leven te wekken op papier. Ze zijn authentiek tot op het bot. Hij besteedt veel aandacht aan hun persoonlijke ontwikkeling, hun angsten en kwetsbaarheden. Lincoln en Teddy komen elk om beurt aan het woord. Ze blikken terug op hun leven. Lincoln is gelukkig getrouwd, maar worstelt met de rol die zijn vader in zijn leven speelt. Teddy is de eeuwige vrijgezel, zijn ouders zijn weinig betrokken in zijn leven. In het boek wordt voortdurend geswitcht tussen heden en verleden. De mannen zwerven rond op het eiland en beetje bij beetje ontdek je de trauma’s en geheimen van de hoofdpersonages die hun oorsprong vinden in hun jeugd. Mickey komt in eerste instantie niet aan bod, je leert hem enkel kennen door de ogen van zijn twee vrienden. Pas laat in het boek laat Russo ook Mickey aan het woord.
“Het was niet zozeer dat ze slimmer was dan hij, hoewel ze dat waarschijnlijk wel was, maar eerder omdat ze altijd meer open leek te staan voor mogelijkheden in het leven. Ze had meer ruimte om te groeien, om iets te worden. Lincoln was eerder onveranderlijk. Zelfs aan het Minerva tekende de vorm van de man die hij zou worden zich al af, was zijn huls al bezig uit te harden.”
Noodlot en vrije wil
Er is een kans is een sterk gecomponeerd verhaal, met een behoorlijke dosis spanning en mysterie. Wat is er gebeurd met Jacy? Dat is de centrale vraag waar dit boek een antwoord op zoekt. Toch is dit zeker geen klassieke thriller, eerder een psychologische roman. Het is een boek dat je doet nadenken over het leven, over vriendschap, over hoe je iemand nooit echt helemaal kent. Er is een kans gaat over de keuzes die je maakt en hoe het lot soms genadeloos toeslaat. De roman graaft diep in de menselijke psyche en onderzoekt de bouwstenen van drie mannen op leeftijd, telkens vanuit een aparte en interessante invalshoek.
“Wat die strijd tussen noodlot en de vrije wil zo ongelijk maakte, was dat mensen zonder uitzondering het ene met het andere verwarden, en woedend datgene te lijf gingen dat vaststond en onveranderbaar was, terwijl ze juist de dingen die ze wél konden rechtzetten negeerden.”
Beklijvend verhaal
Mijn eerste kennismaking met Richard Russo was een grote meevaller. Hij schreef een beklijvend verhaal dat nooit verveelt. Hij bouwt de spanning mooi op, pas op het einde valt alles perfect op zijn plaats. Ik kon het boek dan ook moeilijk opzijleggen. Er schuilt een zekere tragiek in zijn personages, toch zit er ook wel wat subtiele humor in het boek, wat het geheel een zekere lichtheid geeft. Richard Russo schreef met Er is een kans een intelligent en tegelijk toegankelijk boek dat blijft boeien van begin tot einde.
2020 – Uitgeverij Signatuur – 415 blz. – Vertaling: Kees Mollema