Michael Christie is een Canadese schrijver. Hij studeerde psychologie en creatief schrijven. Hij was een tijdje skateboarder, timmerman en sociaal werker voor daklozen en woont in een zelfgebouwd houten huis met zijn gezin. In 2011 debuteerde hij met een verhalenbundel. Zijn debuutroman (If I Fall, If I Die) verscheen in 2015. Greenwood werd uitgebracht in 2019 en betekende zijn grote doorbraak.
Bomenkathedraal
Het eerste deel van het boek speelt zich af in de toekomst, in 2038. Jacinda (Jake) Greenwood werkt als bosgids op Greenwood Island, een eiland voor de kust van British Columbia. Door de Grote Verdorring, een golf aan schimmels en insectenplagen veroorzaakt door de klimaatverandering, gingen gigantische oppervlakten bos verloren. Vanuit de steden, die kreunen onder het stof, komen de rijke Pelgrims naar de Bomenkathedraal van Greenwood, één van de laatst overgebleven oerbossen ter wereld. Als Jake een mysterieus dagboek in handen krijgt ontdekt ze dat er een link is tussen het eiland en haar familienaam.
“Niets kalmeert meer dan een oeroude boom. Hij eist eerbied op, zoals een koorddanser de toeschouwers diep onder hem het zwijgen oplegt, en zoals een kerk ook troost biedt aan ongelovigen die zich naar binnen wagen.”
Stamboom
In deze boeiende familiekroniek maak je een reis door het verleden en ontmoet je tal van kleurrijke personages. Jake’s vader Liam is een gewonde timmerman die terugblikt op zijn turbulente leven. Zijn moeder Willow is een milieuactiviste die vecht voor het behoud van bossen als reactie op haar vader Harris, een succesvol houtmagnaat. En dan is er nog Everett, een landloper die een vondeling redt en met het meisje Canada doorkruist. Hij wordt op de hielen gezeten door Harvey Lomax, die in opdracht van zijn baas het meisje moet zien terug te vinden. Greenwood is zowel qua vorm als inhoud uiterst origineel. Vooraan in het boek staat de doorsnede van een boomstam, met de jaarringen die symbool staan voor de geschiedenis van de familie Greenwood. Dit is geen lineair verhaal, je keert eerst terug in de tijd tot in 1908, om vervolgens geleidelijk aan terug vooruit te reizen tot in 2038.
“Men hoort tegenwoordig veel over stambomen, wortels, bloedbanden en dergelijke, alsof familie een eeuwig gegeven is dat zich vanaf het begin der tijden oneindig vertakt. De waarheid is echter dat alle verwantschappen, van de nauwste tot de verste, ergens vandaan komen en op een bepaalde dag zijn ontstaan. Zelfs een majestueuze boom is ooit een hulpeloos door de wind meegevoerd zaadje geweest en vervolgens een eenvoudige, gedweeë loot die net boven het aardoppervlak uitstak.”
Klimaatcrisis
De plot is indrukwekkend opgebouwd, in korte hoofdstukjes geeft Christie beetje bij beetje meer informatie prijs. Hij reikt je puzzelstukjes aan en graaft steeds dieper in de familiegeheimen van de Greenwoods. Christie verweeft de klimaatcrisis op ingenieuze wijze in het boek, zonder met het vingertje te wijzen of partij te kiezen voor één van de personages, die trouwens allemaal zeer zorgvuldig zijn uitgewerkt. De bladzijden zijn doordrenkt van liefde voor de natuur, en vooral voor de bossen en de bomen, die een cruciale rol spelen in het leven van alle personages. Er zitten zoveel lagen en thema’s in dit boek. Hebzucht, macht, liefde, familiebanden, de tegenstelling tussen arm en rijk, ecologische vraagstukken,… Al die thema’s zijn op een schitterende manier met elkaar verweven, met hout als symbolische rode draad, als bindmiddel tussen de generaties en de verhaallijnen.
“De tijd is, zo heeft Liam ontdekt, geen voort zoevende pijl. Evenmin is het een weg. Hij gaat niet een bepaalde kant op. Net als hout stapelt tijd zich simpelweg op, in je lichaam, in de wereld. Laag op laag. Eerst licht, dan donker. Elke laag is afhankelijk van de vorige. Zonder een voorgaand jaar geen nieuw. Elke triomf en elke rampspoed voorgoed in zijn structuur geëtst.”
Een boek om te koesteren
De ecologische ramp die Michael Christie beschrijft is angstaanjagend, maar tegelijk ook geloofwaardig, zeker in het licht van het huidig tempo van de klimaatopwarming. Toch schuilt er ook veel liefde, tederheid en hoop in het boek. Christie is een uitstekend verteller, hij schreef een meeslepende roman waar je helemaal in kan verdwijnen. Bovendien tovert hij wondermooie beelden uit zijn pen. Greenwood is een meesterwerk, uiterst urgent en actueel. Een boek om te koesteren.
2020 – Uitgeverij Signatuur – 526 blz. – Vertaling: Anke ten Doeschate