De Italiaanse fysicus en schrijver Paolo Giordano debuteerde in 2009 met De eenzaamheid van de priemgetallen, een wereldwijde bestseller. Opvolgers Het menselijk lichaam en Het zwart en het zilver konden de belofte van zijn debuut wat mij betreft niet inlossen. Zijn vierde roman is zonder twijfel de meest ambitieuze van het kwartet. Giordano schreef met De hemel verslinden een meeslepend verhaal dat twintig jaar en vier levens omspant.
Religieuze opvoeding
Teresa brengt haar zomers samen met haar vader en grootmoeder door in Speziale, een plattelandsdorpje in de Zuid-Italiaanse regio Puglia. Ze maakt er kennis met Nicola, Tommasso en Bern. De drie jongens wonen in de nabijgelegen masseria (een Italiaans landgoed) en krijgen een strikt religieuze opvoeding van Nicola’s ouders. Ze groeien op in een soort van nieuw samengesteld gezin dat verdacht veel op een sekte lijkt. Teresa voelt zich meteen aangetrokken tot de zonderlinge Bern en de twee groeien naar elkaar toe. Tot een onverwachte gebeurtenis hen uit elkaar drijft.
Duurzame landbouw
Jaren later keert Teresa terug naar Speziale voor de begrafenis van haar oma. Ze ontmoet er Bern opnieuw en komt terecht in een alternatieve leefgemeenschap waar een groep jongeren afstand neemt van elke vorm van privé-eigendom en een duurzame landbouwcoöperatie uitbouwt. Hun idealen komen vaak onder druk te staan. De auteur vertelt het verhaal vanuit het perspectief van Teresa. Ze geeft haar studies op en laat Turijn achter zich. Ze kiest resoluut voor een leven buiten de maatschappij, omringd door de natuur. De stadsvlucht is een thema dat vaak aan bod komt in de hedendaagse Italiaanse literatuur, denk maar aan De acht bergen, de succesroman van Paolo Cognetti. Door de ogen van Teresa zie je ook hoe de drie jongens zich ontwikkelen. Ze hebben een complexe en innige relatie. Ondanks hun onderlinge conflicten en uiteenlopende visies kunnen ze hun ‘broederband’ nooit negeren. Naarmate ze ouder worden groeien ze uit elkaar, maar hun levens blijven steeds verbonden.
Milieu-activisme
Rode draad in het boek is de zoektocht naar zingeving. De jongeren zoeken hun antwoorden eerst in religie, later in milieu-activisme. Zo gooit Bern samen met zijn actiegroep alles in de strijd om bedreigde olijfbomen te redden. De oeroude bomen worden geteisterd door een bacterie (zeer actueel). Wanneer een rijke hoteleigenaar zijn boomgaard wil vervangen door een golfterrein gaan de poppen aan het dansen. Bern brengt zijn eigen leven en dat van anderen in gevaar met zijn meedogenloze gevecht.
“Op dat moment drong het tot me door hoe onvoorstelbaar groot de liefde was die hij in zich had. Niet alleen voor bomen, maar voor alles en iedereen, en die liefde benam hem de adem, verstikte hem.”
Complexe thema’s
Giordano snijdt heel wat complexe thema’s aan. Familiebanden en relaties spelen een belangrijke rol. Onvervulde kinderwensen en ongewenste zwangerschappen verbinden de vier hoofdpersonages en zetten hun relaties onder druk. De auteur geeft blijk van een sterk inzicht in de psychologie van de personages. Vooral Bern laat een verpletterende indruk na. Hij heeft een sterke persoonlijkheid en is erg eigenzinnig, anderzijds haalt hij zijn waarheden vooral uit boeken en kijkt hij op naar sterke leiders. Net zoals de andere personages zoekt hij voortdurend naar antwoorden en worstelt hij zich een weg door het leven. Met vallen en opstaan leert hij hoe moeilijk het is om volwassen te worden.
Indrukwekkend slot
De roman kent een kabbelend begin. In het eerste deel ben je getuige van een ontluikende tienerliefde. Maar dan verandert de toon. Door de tijdsprongen en onverwachte plotwendingen, die niet altijd even geloofwaardig zijn, drijft de auteur de spanning steeds verder op. Het slotstuk is indrukwekkend, brengt je naar een onherbergzaam IJsland en laat je naar adem happen. Mysteries en onopgeloste vragen krijgen antwoorden die nog een tijd blijven nazinderen.
Verslavend
De hemel verslinden schetst een beeld van een generatie die niet zo oppervlakkig is als men soms beweert. Giordano schrijft erg zuiver en het boek leest daarom ook zeer vlot. Dit is een verslavend boek, ideaal leesvoer voor lange zomeravonden. Je waant je zo op het Italiaanse platteland. De hemel verslinden is niet de perfecte roman, maar wel één die lang blijft hangen. Het is een onvergetelijk boek dat vragen stelt over de betekenis van het leven, over volwassen worden en vechten voor je idealen.
2019 – Uitgeverij De Bezige Bij – 460 blz. – Vertaling: Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd